Pierwsze były wykonane ze skóry, stosowano je już w dziewiętnastym wieku. Z biegiem historii znajdywały coraz szersze zastosowanie. Towarzyszyły położnym, chirurgom, zakaźnikom. W 1987 roku, po raz pierwszy w dziejach medycyny, w USA, zalecono używanie ich we wszystkich kontaktach z pacjentem. Dzisiaj ich zastosowanie wyszło poza potrzeby służby zdrowia — wszyscy zakładamy je każdego dnia, broniąc się przed zakażeniem SARS-CoV‑2. Co warto wiedzieć o rękawiczkach medyczno-ochronnych?
Historia rękawiczki medyczno-ochronnej
!!! Pierwsze używane przez lekarzy rękawiczki medyczne były wykonane ze skóry lub z dzianiny. Zastosował je dr Johann Waldbaum w 1758 roku, do obrotu płodu.
!!! Na początku XIX wieku, do zabiegów chirurgicznych i położniczych, coraz częściej używano rękawiczek medycznych jako środka zapobiegającego zakażeniom. Jednak jeszcze w latach 90. tamtego stulecia chirurdzy nie stosowali ich rutynowo w czasie operacji.
!!! W 1890 roku William Stewart Halsted zamówił pierwsze gumowe rękawiczki medyczne w Goodyear Rubber Company. Do dzisiaj jest on uznawany za ich pierwszego popularyzatora, a firma pierwszego producenta przemysłowego.
!!! Jednym z pierwszych chirurgów w historii medycyny światowej i pierwszym polskim lekarzem stosującym rękawiczki medyczne, bawełniane, był prof. Jan Mikulicz-Radecki, kierownik kliniki chirurgicznej UJ w Krakowie. Miało to miejsce w 1887 roku.
!!! Powszechne używanie rękawiczek medycznych w praktyce lekarskiej rozpoczęto w czasie I wojny światowej w latach 1914–1918, podczas zabiegów ratujących życie rannych żołnierzy frontowych.
!!! W 1987 roku, po raz pierwszy w historii medycyny, zalecono używanie ich we wszystkich kontaktach z pacjentem. Miało to miejsce w USA.
!!! Rok 2020, po raz pierwszy w historii ludzkości, zaczęto używać rękawiczek medycznych poza służbą zdrowia. Na skalę masową i w wymiarze globalnym. Powodem jest pandemia SARS-CoV‑2.
Przed czym rękawiczki chronią
!!! Tylko na 1 cm kw. ludzkiej skóry znajduje się od 100 do 100 000 kolonii bakteryjnych. Cała jej powierzchnia zamyka się w przedziale 1,5–2 m kw., czyli 20 000 cm kw. Oznacza to, że całe nasze ciało, w każdej chwili, może być pokryte nawet 2 000 000 000 kolonii.
!!! Głównym narzędziem przenoszenia wszelkich patogenów, wirusów i bakterii do organizmu są nasze dłonie. W ciągu jednej godziny dotykamy twarzy średnio 23 razy.
!!! Wirusy i bakterie mogą utrzymywać się na dłoniach od 2 do 60 minut natomiast na rękawiczkach ochronnych do 4 godzin!
!!! Prawidłowe użycie skutecznego środka do dezynfekcji rąk niszczy do 99,999% bakterii oraz 99,99% wirusów i grzybów. Jednak w ciągu 5 godzin od tej czynności proces należy powtórzyć, ponieważ liczba drobnoustrojów na skórze powraca do poziomu wyjściowego.
Wybór i prawidłowe używanie rękawiczek ochronnych
!!! Rękawiczki medyczno-ochronne nie zastąpią higieny rąk, tylko ją uzupełnią. Prawidłowe umycie z wykorzystaniem wody i dobrego mydła (każdorazowo 20–30 sek.), a po nich użycie skutecznego, posiadającego numer pozwolenia URPBWMiPL środka o działaniu wirusobójczym (2x30 ml przez 30 sek.) zapewnia ochronę przed przenoszeniem się wirusa SARS-CoV‑2.
!!! Przed nałożeniem rękawiczek medyczno-ochronnych należy umyć i zdezynfekować dłonie. Czynność tę trzeba bezwzględnie powtórzyć po ich zdjęciu.
!!! Rękawiczki jednorazowe posiadają termin ważności, na który powinno się zwracać uwagę. Tworzywo, z którego są wykonane, po pewnym czasie traci swoje właściwości ochronne. Standardowy termin ich przydatności to 2 do 5 lat.
!!! Rękawiczki medyczno-ochronne stają się bezużyteczne na skutek niewłaściwego przechowywania. Prawidłowe warunki to odległość od urządzeń grzewczych i substancji chemicznych minimum metr, suche i zacienione miejsce, temperatura w przedziale 5–35 stopni Celsjusza.
!!! Rękawiczki medyczno-ochronne lepiej wybierać w wersji bezpudrowej, ponieważ obecny talk może być źródłem podrażnień skóry, łatwo też pobrudzić nim ubranie. Ponadto lateks jest białkiem, co znaczy, że może wywoływać alergie.
!!! Najważniejszy w prawidłowym doborze rękawiczek medyczno-ochronnych jest rozmiar i dopasowanie do dłoni . Wpływa to na komfort używania i skuteczność ochrony przed patogenami. Odpowiedni rozmiar najlepiej dopasujemy mierząc obwód naszej dłoni w najszerszym miejscu, czyli tuż nad kciukiem. Ważny jest także minimum 6. centymetrowy mankiet rękawiczki utrudniający mikroustrojom drogę do wnętrza.
!!! Wskazane jest, aby po około 90 minutach lub kontakcie ze skażeniem zmieniać rękawiczki medyczno-ochronne na nowe. Dodatkowo ważne jest, aby nie korzystać z tej samej pary ponownie. Podczas długotrwałego noszenia, zalecana jest zmiana rękawic, ponieważ na skutek pocenia się rąk oraz temperatury naszego ciała materiał, z którego są wykonane może stracić właściwości i ulec rozluźnieniu.
!!! Gdy w trakcie używania materiał rękawiczek medyczno-ochronnych ulegnie rozdarciu, należy je bezwzględnie wymienić na nowe, wcześniej dokładnie myjąc i prawidłowo dezynfekując dłonie.
!!! Podczas długotrwałego używania rękawiczek medyczno-ochronnych konieczna jest właściwa pielęgnacja dłoni. Na skutek ocierania się materiału wewnętrznego o skórę może dojść do silnego jej wysuszenia. Należy zatem pamiętać o nakładaniu na dłonie kremów o właściwościach nawilżających i natłuszczających.
!!! Zdejmując rękawiczki ochronne, nie wolno dotykać ich zewnętrznej strony. Prawidłową, bezpieczną technikę zdejmowania ich prezentuje na filmie lekarz epidemiolog, dr Waldemar Ferschke z firmy Medisept.
Jak powstają rękawiczki ochronne?
!!! Produkcja rękawiczek medyczno-ochronnych trwa w przedziale 20–40 minut, na każdym jej etapie powinna być przeprowadzona kontrola jakości zgodna z normami ISO.
!!! Rękawiczki medyczno-ochronne przeznaczone do użytku w placówkach służby zdrowia muszą spełniać szereg norm, przejść badania i posiadać atesty. Wymagania dotyczą właściwości fizycznych (długości, szerokości, siły zrywania, mikroszczelin) i okresu przydatności. Bada się więc odporność na przenikanie przez mikroorganizmy, przesiąkanie i przenikanie substancji chemicznych, uszkodzenia mechaniczne (przekłucie, przetarcie, rozdarcie).
!!! Najpopularniejszym surowcem wykorzystywanym do produkcji rękawiczek medyczno-ochronnych jest lateks pozyskiwany z Hevea brasiliensis, drzewa kauczukowca rosnącego w Ameryce Południowej i Azji Wschodniej. Rękawiczki lateksowe są przyjazne środowisku: do ich produkcji wykorzystuje się naturalny surowiec, dzięki czemu są w pełni biodegradowalne. Mogą jednak powodować silne reakcje alergiczne w kontakcie ze skórą wrażliwą.
!!! Rękawiczki winylowe, wykonywane z popularnego PCV (polichlorku winylu), są łatwo dostępne, skuteczne w ochronie przed patogenami, jednak nie przylegają do skóry. Występują w wersji z kolagenem w wewnętrznej stronie, który poprawia kondycję przesuszonej skóry dłoni.
!!! Rękawiczki nitrylowe, produkowane z syntetycznego kauczuku, są najbardziej odporne na uszkodzenia mechaniczne, przebicie czy rozerwanie, wykazują także największą odporność na substancje chemiczne.
!!! Rękawiczki foliowe, wykonane z cienkiego polietylenu (PE) lub nieco mocniejszego polietylenu o dużej gęstości (HDPE), są najtańsze i najczęściej wykorzystywane w sklepach spożywczych. Ich największą wadą jest niefunkcjonalne przyleganie do dłoni i brak elastyczności (duże ryzyko uszkodzenia). Są obojętne dla skóry.
Rękawiczki ochronne a środowisko
!!! Globalna produkcja rękawiczek medyczno-ochronnych w kwietniu 2020 roku sięgała 270 miliardów sztuk, a rosnący wraz falą zachorowań popyt zwiększył tę liczbę niemal trzykrotnie.
!!! Już przed pandemią SARS-CoV‑2 problem związany z plastikiem zalegającym w morzach i oceanach był porażający. Naukowcy stwierdzili, że nawet do 10 milionów ton plastiku znajduje się aktualnie w morzach i oceanach, a do 2050 roku będzie go więcej niż ryb.
!!! Na oceanie Atlantyckim pływa wyspa plastikowych odpadów o powierzchni bliskiej terytorium Polski, czyli ponad 312 tys. km kw.
!!! Jednorazowe maseczki, rękawiczki, pojemniki po środkach dezynfekujących — to, co ma nas chronić przed koronawirusem — po użyciu ląduje często na ulicach, w lasach, morzach i oceanach. Największym problemem jest ignorancja ludzi co do właściwej utylizacji środków ochronnych.
Pamiętajmy: środowisko wirusów i środowisko naturalne są ze sobą nierozerwalnie związane. Zmiana warunków życia panujących na ziemi może mieć wpływ na aktywizowanie się kolejnych szczepów patogenów, a więc powstawanie kolejnych pandemii. Im więcej rękawiczek użytych do ochrony obecnie trafi do środowiska, tym większa szansa na kolejną światową pandemię.
DLATEGO ZAWSZE WYRZUCAJ ZUŻYTE RĘKAWICZKI OCHRONNE DO POJEMNIKÓW NA ODPADY ZMIESZANE. #NieDajSięWirusowi